Ülkemizin en büyük sorunlarından biri olan işsizlik ne yazık ki hala çözülmeyi beklemektedir. Özel sektörde çalışanlar zaman zaman belli durumlarda işsiz kalabilmektedir. Bu durumlar arasında; iş yerinin iflas etmesi, kapanması veya devredilmesi bulunabilmektedir.
Her an işsiz kalabilme riskine karşı alınabilecek önlemler arasında işsizlik sigortası başı çekmektedir. Eğer kendi isteğiniz dışında işsiz kaldıysanız işsizlik sigortasından faydalanma şansına sahip oluyorsunuz. Bu sürekli olmasa da geçici bir süre mağdur olmanızı engellemekte ve iş arama sürecinizi kolaylaştırmaktadır.
İşsizlik Sigortası Kapsamı
İşsizlik sigortası nedir sorusu son dönemlerde işsiz kalmaktan korkan birçok kişi tarafından sorulmaya başlanmıştır. İşsizlik sigortasından faydalanmak için kişinin hizmet akdine bağlı olarak çalışan bir sigortalı olması gerekiyor. Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 20.maddesinde yer alan sigorta ve banka sandıklarına tabi olan sigortalı çalışanlar da yine işsizlik sigortasından faydalanabilmektedir. Bahsedilen bireyler zorunlu işsizlik sigortası kapsamındadır ve isteğe bağlı olarak işsizlik sigortası yaptıran kişiler de yine bu hizmetten yararlanabilmektedir.
İşsizlik Sigortasından Yararlanma Şartları Nelerdir?
İşsizlik sigortası ne yazık ki kendi istekleri ile işlerinden ayrılanları kapsamıyor. Kendi istekleri dışında işlerine son verilen kişiler işsizlik sigortasından yararlanabiliyor ve işsizlik maaşı alabiliyor. İşletmenin hizmet akdini feshettiği tarihten önceki son 120 gün kişi prim ödeyerek sürekli çalışmış olmalıdır. Eğer son 120 gün içinde ücretsiz izin kullandıysanız veya kendi isteğiniz doğrultusunda işe gitmediyseniz bu sigorta kapsamına alınmanıza engel olacaktır. İşsiz kaldığınız süre zarfından önceki son 3 yılda en az 600 gün süre işsizlik primi ödemeniz gerekmektedir.
Bu şartların tümünü sağlıyorsanız iş akdinizin feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞ-KUR’a başvuruda bulunarak işsizlik sigortası hizmetinden faydalanmak istediğinizi belirtebilirsiniz. 30 gün içinde başvuru yapmamanız durumunda ise toplam alacağınız işsizlik ödeneği günü düşülmektedir. Yani geciktiğiniz için bu süre işsizlik maaşı alacağınız süreden çıkartılmaktadır.
İşsizlik Sigortası’nda Sağlanan Hizmetler
Kişi işsizlik sigortası için başvuruda bulunduğunda İŞ-KUR tarafından o kişiye mesleki eğitim hizmeti verilmektedir. Aynı zamanda işsiz olan kişinin GSS (Genel Sağlık Sigortası) primleri ödenmekte, işsizlik maaşı verilmekte ve kendisine uygun yeni bir iş bulunmaktadır. İşsizlik ödeneği alınacak süre kişinin son 3 yıl içersindeki çalışma süresine bakılarak belirlenmektedir. Bu nedenle işsizlik sigortasından yararlanma süresi herkes için farklılık gösterebilir.
İşsizlik Maaşı Ne Kadar?
İşsizlik maaşı brüt asgari ücret tutarının %80’ini geçememektedir. Günlük işsizlik ödeneği günlük brüt kazancın %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda ne kadar maaş alabileceğinizi İŞ-KUR yetkililerinden kesin olarak öğrenmeniz mümkündür.
Maaşınızı ilk olarak başvurunuzun sonuçlanmasıyla sonuçlandığı ayın sonuna kadar alabiliyorsunuz. Herhangi bir PTT şubesinden nüfus cüzdanınız ile işsizlik maaşınızı çekebilirsiniz.
İşsizlik Maaşı Ne Zaman Kesilir?
İşsizlik maaşı suiistimal edilmeye açık bir hizmettir. Bu nedenle bazı durumlarda işsizlik ödeneği kesilmekte ve işsizlik sigortası hizmeti de sona ermektedir. İşte işsizlik maaşı kesilecek durumlar:
- Kişi eğer İŞ-KUR tarafından bulunan mesleki eğitim bilgi ve becerilerine uygun ve ikamet ettiği adrese yakın bir işi reddediyorsa maaş alma hakkı sona erer. Eğer haklı bir neden sunmadan keyfi olarak işi reddederseniz işsizlik maaşınız kesilmektedir.
- Sigortasız yani kayıt dışı bir şekilde başka bir yerde çalışıyor, bir yandan da işsizlik maaşı almaya devam ediyorsanız bu durum tespit edilir edilmez işsizlik maaşınız kesilir.
- Kişi işsizlik maaşı alırken ‘Yaşlılık Aylığı’ aşmaya başlarsa işsizlik maaşı kesilir.
- Kendisinden istenilen bilgi ve belgeleri zamanında teslim etmeyen, İŞ-KUR ile iletişim kurmayan ve mesleki eğitimlere haklı bir sebep göstermeden katılmayan kişilerin işsizlik maaşı kesilmektedir.
Bu kriterler işsizlik maaşının kesilmesine neden olmaktadır. İşsizlik sigortası suiistimal edilmemeli ve iş bulan kişi derhal İŞ-KUR’a bu durumu bildirmelidir. Son 3 yıl içerisinde 600 gün işsizlik primi ödeyen kişi 180 gün, 900 gün işsizlik primi ödeyen kişi 240 gün, 1080 gün işsizlik primi ödeyen kişi ise 300 gün işsizlik maaşı hizmetinden yararlanabilmektedir.
