Çocuklar, oyunlar ve oyuncaklar sayesinde çevresini tanıyarak insanlarla iletişim halinde olurlar. Bu sayede çocuklarda beyinsel, fiziksel, duygusal ve sosyal anlamda da gelişmeler sağlanır. Oyuncak seçimi de bu sebeple büyük önem taşımaktadır. Çocukların bu derece etkilendiği ürünlerin, rasgele seçilmesi ilerisi için büyük sıkıntılara sebep olabilmektedir.
Oyuncaklar Çocuğun Karakterine Etki Ediyor Mu?
Çocuklar, oynadıkları oyuncaklar ile dünyayı tanımaya çalışırlar. Etkileşim halinde olduğu diğer kişilerle oyun oynama şekilleri ve oynadıkları oyuncakların çocuğa katacağı değerler çocuğun gelişiminde etkili olmaktadır. Bu gelişimlerden birisi de karakterinin oluşmasıdır. Bu sebeple oyuncak seçimi yapılırken son derece dikkat edilerek yaşına uygun ve eğitici oyuncaklar tercih edilmelidir.
Oyuncaklardaki Cinsiyet Ayrımı!
Oyuncakların bir cinsiyeti yoktur ve her oyuncak çocukların oynaması için yapılmaktadır. Kız çocukların Barbie bebek, erkek çocukların ise oyuncak arabalar ile oynayacağı gibi bir kural yoktur ve olmamalıdır. Çocuklar kendilerine kurdukları dünyada farklı farklı senaryolar üretebilirler ve bunun için de her türlü oyuncak onlara gerekli olacaktır. Evcilik oynarken erkek çocuğun mutfak oyuncakları ile yemek pişirmesi çalışması kadar doğal bir durum yoktur.
Çocukların cinsiyetlerine seçim yapılarak alınan oyuncaklar, çocukların sınırlayıcı bir davranıştır. Oyuncakların çocukların gelişimi üzerindeki etkisi düşünüldüğünde bu tarz sınırlayıcı hamleler, çocukların gelişiminde ve karakterinde olumsuzluklara yol açabilmektedir. Hatta bu tarz bir sınırlama karşı cinsiyetle ilişkilendirdiğiniz bir oyuncağa ilgisinin daha da artmasına sebep bile olabilir. Çünkü çocuklar, meraklı ve öğrenme arzusu fazla olan bireylerdir ve siz onu sınırladıkça içindeki merak duygusu daha da artacaktır. Bu sebeple bırakın kız çocuğunuz uzaktan kumandalı araba ile oynamak istiyorsa oynasın, erkek çocuğunuz bir oyuncak bebek için mutfakta yemekler pişirsin.
Oyuncakların Etkileri
Oyuncakların çocuklar üzerinde olumlu etkiler ve gelişmelere sebep olması için oyuncak seçimi son derece önemlidir. Oyuncak seçimi yapılırken de çocuğun yaşı, oyuncağın eğitici yönü ve çocuğun ilgisi de göz önüne alınmalıdır. Çocuğun cinsiyeti gibi kriterlere takılarak oyuncak seçiminde sınırlayıcı olmamak gerekmektedir. Oyuncak seçiminde yapılacak yanlışlıklar, çocuğun gelişiminde olumsuzluklara ve karakterinin doğru bir şekilde gelişmemesine sebep olabilir.
Çocukların oyun oynamaları ve oyuncaklarla etkileşimi, çocukların sosyal ve iletişim becerilerinin de gelişmesini sağlamaktadır.
Fakat son günlerde artan elektronik oyuncaklardan kaynaklı olarak çocuklar hem mekan olarak aynı ortamda hem de tek başlarına oyunlar oynamaktadır. Bu da çocukların sosyal ve iletişim becerilerinin gelişmesini yavaşlatan bir faktördür. Ayrıca akülü araba ve uzaktan kumandalı araba gibi her şeyiyle hazır olan oyuncaklar da çocuğun yeni fikirler üretmesine katkısı olmayan oyuncaklardır.
Fiziksel ve Zihinsel Gelişime Etki Eden Oyuncaklar
Oyuncaklar, çocuklar için fiziksel, zihinsel, sosyal ve bilişsel anlamda gelişimine katkıda bulunmaktadır. Bu sebeple bu konularda gelişim sağlayacak eğitici oyuncakların seçilmesi ve oyunların oynanması son derece önemlidir.
Fiziksel olarak çocuğun gelişimi, bedensel ve kas olarak gelişmesine bağlıdır. Fiziksel olarak gelişim sürecinde çocukların ince motor gelişimi de gereklidir. İnce motor gelişimi ise el, ayak ve bilek kaslarının geliştirilmesini sağlayacak küçük oyuncaklar ile mümkün olabilmektedir. Bunun için çocuğa alınacak; legolar, blok oyuncaklar, play doh oyun hamuru ve aktivite masaları gibi oyuncaklar çocuğun gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Bu oyuncak ile oynayan çocukların, daha koordineli hareket ettiği ve neler yapabileceğine dair izlenimler de edindiği gözlemlenmiştir.
Zihinsel olarak gelişimini sağlayan ve daha çok parçalı olan oyuncaklar; çocukların yeni fikirler üretmesini, problem çözme kabiliyetlerini ve sorunlara karşı dayanmalarını geliştirir. Lego, oyun halısı, oyun hamurları ve blok oyuncaklar, zihinsel gelişime katkı sağlayabilecek oyuncaklardandır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Oyuncak seçiminde dikkat edilmesi gereken en önemli şey, çocuğun sağlığını tehdit edecek malzemelerin kullanılmamış olmasıdır.
Oyuncağın çocuğun ilgi alanına ve yaşına uygunluğu da oldukça önemlidir. Yaşına oranla küçükler veya büyükler için olan bir oyuncak, henüz ilgisini çekmeyecek ve çocuk üzerinde verimli olmayacaktır.
Çocukların ortalama olarak 2 yaşına kadar oynadıkları oyuncaklar hemen hemen benzerlik göstermektedir. Bu döneme kadar oyun halısı, yumuşak oyuncak bebek, ışıklı ve sesli oyuncaklar, aktivite masaları ve arabalar ilgilerini çekmektedir. Bu dönemden sonraki çocukların oynadığı oyuncaklar ise rol modelleri olan ebeveynlerine, çevrelerine ve ilgi alanlarına göre farklılık gösterebilmektedir.
Bazı çocuklar Hot Wheels set oyuncaklarına ilgi duyarken bir başka çocuk bu oyuncakları Play Doh oyun hamuruyla yapması daha çekici bulabilmektedir. Bu dönemdeki çocukların ortak olarak ilgili duyduğu oyuncakların başında ise lego gelmektedir. Lego setleri sayesinde çok farklı temaların yer alması da çocukların bu temalar üzerine yeni fikirler üretmesini desteklemektedir.
Çocuklara olması gerekenden fazla oyuncak alınması da çocuk için olumsuz bir durum olabilir. Bazı çocuklar, kendilerine birkaç oyuncağı yakın hissederek onlarla daha fazla zaman geçirmektedir. Fakat bu durum çoğu çocuk için geçerli olmayıp, çok fazla oyuncağı olması doyumsuzluk duygusunun gelişmesine sebep olmaktadır. Ayrıca oyuncaklarının çok olmasından kaynaklı olarak bir oyuncak ile üretebileceği farklı oyun sayısı azalmaktadır ki bu da yeni fikirler üretme becerisini olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Bu sebeple Lego ve Play Doh oyun hamuru gibi birden fazla şekle girebilen ve yeni fikir üretmeye yönelik oyuncaklar daha çok tercih edilebilir.
Şiddet İçerikli Oyuncaklara Dikkat!
Çocukların hayatı ve çevreyi tanımak için kullandığı en belirgin yöntem olan oyunlar, şiddete yönelik oyuncaklardan dolayı çocukları olumsuz etkilemektedir. Şiddet içerikli oyuncaklar olan; silah, bıçak, kılıç, savaş temalı oyun setleri ve bazı fantastik karakterler, şiddetin gücünü hissettirerek çocukların şiddete yönelmesine sebep olabilmektedir. Bu tarz araçlar kullanılarak elde edilen gücün farkına varan çocuklar, karşılaştıkları sorunları çözmek için bu araçlara ihtiyaç duyar hale gelmektedir. Günümüzün ve ülkemizin en büyük sorunlardan birisi haline gelmiş olan şiddete, çocuk yaşlardaki bireylerin de dahil olması toplumu daha da derinden etkileyecek bir hale götürmektedir.
Polis ve asker karakterlerinin ise onlara şiddet gösteren karakterler olarak tanıtılması, bu mesleklerin amaçlarının öldürmekten ziyade korumaya yönelik olduğu anlatmak ebeveynlere düşen görevlerdir. Aksi durumda çocuklar bu meslekleri birer güç olarak görüp, o gücü elde etmek için bu mesleklere ilgi duymaktadırlar.
Çocukların karakterine ciddi anlamda yön veren bu tarz oyuncaklar alınırken defalarca düşünülmeli ve alınması durumda da çocuklara devamlı aletin kullanım amacı anlatılmalıdır. Çocukların oyunları gözlemlenerek, çocuklarda meydana gelecek olumsuz değişimlere karşılık hemen bir çözüm üretilmeye çalışılmalıdır.
Ailece Oyunlar Oynayın!
Çocukların, oyun oynamak kadar ebeveynleriyle de vakit geçirmeye ihtiyacı vardır. Özellikle çevresinde kendine yakın bir arkadaşı olmayan çocuklar, ebeveynlerle vakit geçirmeye daha fazla ihtiyaç duymaktadır. Ebeveynler ile geçirilen zamanlar, çocukların onlara daha da güvenmelerini ve bağlanmalarını sağlamaktadır. Sağlıklı ve mutlu bireylerin yetişmesi için kaliteli ve verimli zaman geçirilmesi gerektiğini vurgulayan uzmanlar, aynı zamanda her ailenin çocuğunun oyunlarını da gözlemlemesini tavsiye etmektedir. Çünkü çocuklar oyunları ve oyuncakları ile bizlerle iletişim kurmaktadır. Belki de yaşadığı bir sıkıntıyı size oyuncakları yardımıyla anlatmaya çalışıyordur!
